Historia ratownictwa medycznego na angielskiej ziemi

Lubię śledzić najróżniejsze historie.

Dzisiaj chciałbym podzielić się z wami historią tego jak rozwijało się ratownictwo medyczne na wyspach brytyjskich. Jest to stosunkowo młoda historia, jednak ze względu na ilość przedsięwzięć prowadzonych w kraju itp bardzo ciężko jest znaleść materiały.

Już w 1882 roku na Wyspach Brytyjskich zaczęła działać formacja pogotowia świętego Jana – St John ambulance.

Organizacja ta zajmowała się darmowym transportem dla ludzi chorych. W 1987 została ona przemianowana na St John Ambulance Brigade. Jednak działanie tej organizacji w tamtych czasach ograniczały się tylko do transportu chorych.

Pierwsze pogotowie ratunkowe w Europie?

Natomiast w 1883 roku w północnym szpitalu liverpoolskim utworzono pierwsze pogotowie które miało docierać z pomocą do osób chorych i poszkodowanych. Można śmiało powiedzieć, że była to pierwsza na ziemiach brytyjskich jednostka ratownictwa medycznego. Chirurg Reginald Harrison podczas swojej podróży do Nowego Yorku zobaczył pracę tamtejszego pogotowia, po powrocie do Liverpool postanowił stworzyć podobny serwis na terenie miasta. Przedstawił on ten pomysł radzie miasta już pod koniec 1880 roku. Jednak pogotowie zaczęło działać dopiero od 1883 roku. Wiele źródeł podaje, że jest to pierwsze pogotowie które zajmowało się również leczeniem rannych na terenie europy. Co ciekawe w tym samym roku i tym samym okresie 1883 rozpoczęło działalność pogotowie w Wiedniu, więc historycy mieli by tutaj spore pole do dyskusji. Z mojej osobistej strony odkrycie historii pogotowia ratunkowego w Anglii było też ciekawą lekcją historii. Od wielu lat byłem przekonany, że Krakowskie Pogotowie Ratunkowe jak pisze na swoich stronach jest drugą tego typu organizacją która powstała w europie zaraz po pogotowiu w Wiedniu. Jak się przekonałem tworząc moje małe badanie nie jest to tak do końca prawdą.

Na początku były to zespoły które obsługiwały nosze na kołach w tym samym czasie kiedy one na piechotę udawały się do miejsca zdarzenia, lekarz dojeżdżał do osoby chorej dorożką.

W roku 1890 Szpital zakupił „nowoczesne” ambulanse prosto z Ameryki. Zarówno Konie jak i powożący byli dostarczani z miejskiej policji konnej. Specjalnie szkolone konie ustawiały się na dźwięk dzwonka przy ambulansach.

W ciagu 5 miesięcy 1883 roku pogotowie odpowiedziało na 183 zgłoszenia, ale już w następnym roku zgłoszeń było ponad 1000.

W 1890 roku na terenie Liverpool znajdowało się już 7 stacji pogotowia ratunkowego działającego przez 24 godziny.

Niedługo po utworzeniu pogotowia ratunkowego w szpitalu pólnocnym w Liverpool zaczęły powstawać kolejne miejsca w których wdrażano tego typu rozwiązania.

Pogotowie Ratunkowe w Northampton:

14 Września 1887 było to pogotowie utworzone przy szpitalu w Northampton. Już w następnym roku szpital zdecydował się na zakup pierwszego ambulansu konnego. Wykonanie polecono Mssrs. A.F. Mulliners, cab manufacturers of Bridge Street, Northampton. Koszt wykonania nowego ambulansu zamknął się w kwocie 48 funtów oraz dodatkowe 6 funtów i 10 szylingów za gumowe koła.

Początki pogotowia w Londynie

W Londynie już w 1879 roku w ogłoszonej ustawie o ubogich zobligowano miasto do zorganizowania transportu dla osób z zakaźnymi chorobami. Pierwszy szpital z Izbą przyjęć osób z urazami powstał w październiku 1883 roku. W 1890 straż pożarna i policja używała noszy takich jak powyżej przedstawione do transportu rannych i chorych do najbliższego szpitala lub przychodni. Niedługo potem we wszystkich 6 londyńskich szpitalach stworzono oddziały pogotowia. Każdy oddział pogotowia zatrudniał około 20 woźniców, pielęgniarek, osoby odpowiedzialne za pralnie, utrzymanie koni, i czystoś. W 1909 roku powstało rozporządzenie o stołecznym pogotowiu które obligowało zarząd miasta do utworzenia zitegrowanego pogotowia ratunkowego.

Już w 1912 roku na ulicę brytyjskich miast wyjechał pierwszy silnikowy ambulans.

Od 1918 planowano stworzenie narodowego pogotowia ratunkowego jednak szło to opornie. W 1925 roku powstała ustawa o zdrowiu publicznym. W jej zapisach wspomniano o transporcie chorych który miał być zapewniany przez pogotowie . Jednak tworzenie jednostek pogotowia było bardzo powolne, i nie zostało ukończone przed rozpoczęciem drugiej wojny światowej. W między czasie w 1937 roku stworzono numer ratunkowy 999.
W dalszym tworzeniu systemu pogotowia ratunkowego przeszkodziły działania wojenne.
Dopiero tuż po wojnie w 1946 roku ukazała się ustawa o narodowej służbie zdrowia zobowiązkująca jednostki samorządowe do zorganizowania jednostek pogotowia ratunkowego. Początkowo te jednostki były obsadzane przez wolontariuszy. Dopiero z biegiem lat ich miejsce zajęli bardziej wykwalifikowani pracownicy.

Przez ponad 20 lat jednostki pogotowia ratunkowego na terenie Wielkiej Brytanii działały bez większych zmian. System opierał się na ambulansach obsługiwanych przez 2 osoby. Najczęstrzym wyposażeniem tych ambulansów były miejsca do siedzenia i nosze. Pomimo, że już w 1948 stworzono Instytut certyfikowania i szkolenia personelu. Trening ten jednak nie docierał do wszystkich regionów Anglii.

Tak jak zaprezentowany poniżej egzemplarz ambulansu pracującego od 1949 w Liverpool. ten egzemplarz wchodzi w skład kolekcji muzeum NWAS

Sytuacja zaczęła zmieniać się w roku 1966 kiedy to dostrzeżono potrzebę wdrożenia działań przedszpitalnych aby uratować życie pacjenta.
W roku 1966 ministerstwo zdrowia opublikowało raport „Raport pomiędzy istniejącymi pogotowiami ratunkowymi o treningu i wyposażeniu” raport ten dużo lepiej jest znany jako. W pierwszej części rapotu nazwanego „Certyfikat biegłościw usługach pogotowia ratunkowego” wskazano na potrzebę szkolenia personelu pogotowia ratunkowego.
W raporcie tym pojawił się długi szereg rekomendacji w tym:

• Stworzenie 500-600 krajowych ośrodków szkoleniowych dla pracowników pogotowia
• powinno wprowadzić się dedykowany kurs dla pracowników pogotowia obejmujący naukę: Anatomii fizjologii i patologii, naukę podawania tlenu, zabezpieczenia i odsysania dróg oddechowych, resuscytacji, zabezpieczania urazów i stabilizacji złamań.
• stworzenie zaawansowanego treningu dla wybranych członków pogotowia by mogli udzielać oni pomocy na wyższym poziomie
• Stworzenie centralnego zarządu pogotowia ratunkowego ustanawiającego wyposażenie i wymogi szkoleniowe.
• Stworzenie centrum operacyjnych pogotowia ratunkowego które przyjmowały by zgłoszenia o zdarzeniach i nawiązały komuikację z zespołami pogotowia
• każdy nowy członek pogotowia ratunkowego powinien przejść szkolenie przed rozpoczęciem pracy.
• Część szkolenia powinna być prowadzona w szpitalach pod nadzorem doświadczonego personelu medycznego.
• W dokumencie przedstawiono rekomendacje na temat sprzętu który powinien być używany w ambulansach.

W ciągu kilku lat pojawiły się centra treningowe i rozpoczęto szkolenia zaawansowanych pracowników. Program ten zyskał popularność i już w polówie lat 70 tych każde pogotowie posiadało swój program szkolenia. W 1974 zdecydowano się na konsolidacje istniejących 142 oddzielnych instytucji udzielających usług pogotowia ratunkowego do 53 instytucji a do 2006 roku tworzono kolejne konsolidacje. W chwili obecjnej zostało na terenie UK 14 NHS trust zajmujących się ratownictwem medycznym.

Lata 70 były dzesięcioleciem zmian w szkoleniu i organizacji pracy pogotowia ratunkowego. Poniżej zaprezentowałem ambulans z początku lat 70tych należący do zbiorów muzeum NWAS.

Jak wyglądała praca w latach 70tych? na Youtube można znaleść wiele filmów dokumentalncyh z tamtych czasów:

Co ciekawe przez krótki odcinek czasu w latach 70 i 80 tych pracownicy pogotowia posiadali w ambulansach sprzęt do wydobywania osób uwięzionych w pojazdach.

W 1983 powstały pierwsze ogólnokrajowe wytyczne dla pracowników pogotowia, a już od 1989 roku powstawały regularne wytyczne tworzone przez JRCALC (Królewski połaczony zespół ekspertów do spraw ratownictwa medycznego)

Ratownictwo medyczne przez lata 80 i 90 rozwijało się w sposób znaczny wiele jego sektorów było dopracowywanych.

Od 2000 Roku roku profesja Paramedyka w Wielkiej Brytani zaczęła być rejestrowana przez ówczesny Zarząd zawodów medycznych.
Po roku 2000 Ratownictwo medyczne musiało zmierzyć się z nowymi zagrożeniami, rosnącą ilością wezwań oraz zagrożeniami terrorystycznymi.

Ratownictwo medyczne cały czas się rozwija w Wielkiej Brytanii, patrząc samemu na czas blisko 8 lat spędzonych w brytyjskim ratownictwie widzę jak dużo zmian zaszło na przestrzeni lat.

Jest to służba z bardzo bogatą historią która jest nie dokońca świetnie opisana ale wyjątkowa.

Ciekawe jest, że dopiero od końca lat 90 i początku lat 2000 pracownicy ratownictwa medycznego zrzucili dotychczas używane mundury, krawaty i czapki na rzecz nowego zielonego koloru.

Podczas przygotowania artykułu oparłem się na informacjach uzyskanych z muzeum NWAS oraz od jego kustosza Glyna, źródeł historycznych, oraz kopii rozporządzeń i aktów prawnych. Korzystałem ze stron o historii pogotowia ratunkowego w Liverpool , Northampton i Londynie, oraz informacji historycznych pogotowia świętego Jana.