Mneminika – jest to kod Litera – słowo który ma ułatwić zapamiętanie pewnych schematów lub informacji. Polskie ratownictwo medyczne przejęło wiele z tych skrótów i używa ich w chwili obecnej przykładem może być najprostszy ABC – czyli A-Airway (Drogi oddechowe) B – Breathing(Oddech) C – Circulation. Lub przy zaawansowanych zabiegach reanimacyjnych 4H i 4T też są mneminiką. Chciałbym wam dzisiaj krótko opowiedzieć dzisiaj o bardzo często używanych skrótach które pozwalają z jednej strony lepiej zapamiętać pewne objawy , dolegliwości , standardy ale również zminimalizować ryzyko pominięcia czegoś ważnego.
Kilka mneminik używanych często w Wielkiej Brytanii:
Badanie pacjenta;
Wywiad Sample
- S – Symptoms & Signs – Objawy i znaki
- A – Alergies – Alergie
- M – Medication – przyjmowane leki
- P – Previous relevant medical historii – Choroby i operacje które pacjent przebył, lub obecnie na nie choruje
- Last Oral Intake – kiedy pacjent jadł ostanio posiłek
- Event History – co się zdarzyło, prosi się pacjenta o opisanie objawów wraz z charakterystyką czasową
SOCRATES – Ocena bólu
- S – Site – gdzie jest ból
- O – Onset – Dlaczego ten ból się zaczął – uraz, wysiłek?
- C- Character – jak pacjent opisuje ból czy jest on np piekący, gniotący, ściskający, kłujący
- R – Radiation – Czy ból promieniuje gdziekolwiek?
- A – Associated Symptoms – czy temu bólowi towarzyszą jakiekolwiek inne symptomy np wymioty, dreszcze
- Timing – Kiedy ból się zaczął , kiedy przybrał na sile?
- E – Exacerbating – czy cokolwiek powoduje, że ból się nasila lub jego poziom spada – np pozycja
- S – Severity – Jak silny Jest ból
Ocena złamania czyli PLASTIC
- P – Pain – Ból
- L – Loss of movement – redukcja ruchów
- A- Angulation – pozycja kończyny sugerująca złamanie
- S – Swelling – Obrzęk
- T – Tenderness – czuła na dotyk – ból
- I – Irregularity – W porównaniu z drugą kończyną ma zmieniony kształt
- C – Crepitus – trzeszczenie w miejscu złamania
Powody Utraty przytomności szyli FISH SHAPED
- F – Fainintg – Zasłabnięcie , omdlenie
- I – Infantile convulsions – Drgawki dziecięce
- S -Shock – Wstrząs
- H – Head Injury – Uraz głowy
- S – Stroke – udar
- H – Heart Atak – atak serca
- A – Asphyxia – zadławienie, zablokowanie dróg oddechowych
- P – Poisons – Zatrucia
- E – Epiepsy – Padaczka (Atak Padaczki)
- D – Diabetes – Cukrzyca (Hiper i Hipo glikemia)
Przekazanie pacjenta, powiadomienie szpitala o pacjencie.
Tutaj używamy kilku schematów.
Schemat powiadomienia szpitala odnośnie pacjenta oraz przekazania pacjenta jest to ASHICE:
- A – Age – Wiek Pacjenta
- S – Sex – Płeć Pacjenta
- H – History – co się dzieje pacjentowi
- I – Injuries / Illness – Urazy / choroby (objawy) które zostały zidentyfikowane u pacjenta
- C – Condition – W jakim stanie jest pacjent jakie są jego obserwacje – poziom przytoności, tętno, ilość oddechu, saturacja, ciśnienie tętnicze, poziom przytomności , glikemia, temperatura.
- E – ETA – szacowany czas dojazdu do szpitala
Przykład – 84 Letni mężczyzna, z silną dusznością. Pacjent choruje na astmę oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Obserwacje pacjenta to – 26 Oddechów na minutę, saturacja 92% na czterech litrach tlenu, temperatura 39.7, ciśnienie tętnicze 101/64, GCS – 14, pacjent jest przytomny A, Glikemia 110. Do SOR powinniśmy przyjechać za 15 minut – taka forma przekazania pozwala przygotować się dokładnie na przyjęcie pacjenta przez oddział ratunkowy.
W przypadku pacjentów zakwalifikowanych jako pacjentów z dużym urazem przekazywanych do centrum urazowego obowiązuje protokół ATMIST:
- A – Age – Wiek Pacjenta
- T – Time – czas wystąpienia zdarzenia
- M – Mechanism of injury – mechanizm powstania urazu – wypadek drogowy , potrącenie – zderzenie , przednie, boczne, prędkość?
- Injuries – Uraz znalezione podczas badania od czubka głowy do palców stóp
- S – Signs – obserwacje pacjenta – ilość oddechów, saturacja, tętno, ciśnienie tętnicze, temperatura, poziom przytomności, glikemia
- T – Treatment – Zastosowane leczenie.
Przykład – 24 Letnia Kobieta około godziny 11:10 była uczestnikiem wypadku drogowego – kierowca samochodu osobowego, uderzyła z prędkością około 50 km w stojące przy drodze drzewo. Uderzenie przednio-boczne od strony kierowcy. Po przyjeździe na miejsce kierowca uwięziony we wraku wydobyty przez Straż pożarną.
Uraz głowy – otwarta rana w okolicy czołowej, źrenica prawa poszerzona, nie reagująca, klatka piersiowa stabilna, ślady po pasie bezpieczeństwa, osłuchowo i opukowo w normie. Brzuch twardy, niesłyszalne szmery brzuszne, złamanie kości udowej prawej.
Obserwacje – 28 Oddechów na minutę , saturacja 95% przy 15 litrach tlenu na minutę, tętno 120, ciśnienie 95/65 temperatura 34,6 pacjent nieprzytomny GCS 3, Glikemia 86.
Leczenie – Pacjent unieruchomiony za pomocą noszy podbierakowych i kołnierza. założono pas do unieruchomienia miednicy oraz szynę wyciągową, Drogi oddechowe zabezpieczone, Podano pacjentowi kwas traneksamowy, oraz tlen.
Tego typu przekazanie pacjenta nie trwa długo – jest ono bardzo kompleksowe, nie pozwalające pominąć ważnych szczegółów. Pozwala on przygotować się personelowi szpitala pod względem stanu pacjenta – przygotować potrzebny sprzęt i zespół ludzi, co przyczyni się do szybszej i lepszej opieki nad pacjentem.
Stosunkowo nowy schemat przekazania pacjenta to SBAR – Przekazanie pacjenta pomiędzy serwisami, lub między medykiem a medykiem na przykład kiedy referujemy pacjenta do lekarza rodzinnego.
- S – Situation – Wiek pacjenta, alergie, historia medyczna pacjenta , jakie objawy lub sytuacje nas niepokoją
- B – Background – Co się stało – dlaczego chcemy pacjenta przekazać do danego servisu, hospitalizować, czy występują jakieś czynniki ryzyka – ryzyko upadku, agresji użycia substancji, specjalne ryzyko infekcji , samoagresji, Czego potrzebujemy dla naszego pacjenta, jakie są problemy medyczne, sytuacja rodzinna.
- A – Assessment – badanie pacjenta – są to obserwacje pacjenta, jakie jest zachowanie pacjenta , jakie interwencje zostały podjęte i jakie były ich wyniki, jakie cele chciałoby się osiągnąć
- R – Recommendation – co chcielibyśmy by było zrobione – Jakie są potrzeby pacjenta, czy one są pilne , czy mają być zrobione zrobione w trybie zwykły, jakiego leczenia wymaga pacjent.
Ostatnią mnemiką którą chciałem zaprezentować jest METHANE używa się tego protokołu przy zgłoszeniu wypadku masowego.
- M – Deklaracja wypadku masowego, data i czas
- E – Lokalizacja gdzie dokładnie zlokalizowany jest ten wypadek
- T – rodzaj zdarzenia – wypadek komunikacyjny, wybuch
- H – zagrożenia które zostały zlokalizowane przez osobę zgłaszającą
- A – dostęp – z której strony powinny do nas dojechać siły i środki
- N – Przybliżona ilość poszkodowany
- E – Służby i siły które będą nam potrzebne
Ratownik Na Wyspach 
Skomentuj