Cała prawda o metanie

Anglia jest krajem który zdecydowanie jest zagrożony atakami terrorystycznym. Oprócz ataków terrorystycznych jest to kraj silnie uprzemysłowiony, posiadający olbrzymią sieć komunikacyjną a także nawiedzany często przez różnego rodzaju zjawiska pogodowe.
Wszystko to powoduje , że wystąpienie zdarzenia o charakterze mnogim lub czasowym jest bardzo prawdopodobne. Dlatego po 2005 roku kiedy to miały miejsce zamachy bombowe w Londynie w których zginęło łącznie 56 osób a ponad 700 zostało rannych, zaczęto intensywnie opracowywać procedury i plan działania dla służb ratunkowych w sytuacji wystąpienia zdarzeń nie tylko o charakterze terrorystycznym ale również noszących znamiona poważnych wypadków.
W tym celu został powołany JESIP (Joint Emergency Services Interoperability Principles) projekt który miał za zadanie utworzyć procedury działań przy zdarzeniach masowych, tak aby służby pracowały wspólnie, bardziej efektywnie by można w jak najlepszy sposób pomóc jak największej liczbie osób poszkodowanych. W tym artykule zdarzenia te będę określał wielkim wypadkiem – ponieważ nie musi to być wypadek masowy gdzie mamy wielu poszkodowanych – często służby deklarują Major Incydent – który pozostaje tylko w zasięgu tej służby na przykład powódź lub duży pożar.

Pięć głównych założeń JESIP które mają ułatwienie współpracy i działań ratowniczych:

1. Zlokalizowanie jak najszybciej osób dowodzących z ramienia każdej służby w celu jak najefektywniejszej współpracy pomiędzy danymi służbami.
2. Efektywna komunikacja zrozumiałym językiem angielskim
3. Koordynacja – Dowodzący powinny być w stałym kontakcie aby w każdym momencie można było uaktualnić plan działania aby pomoc była jak najbardziej efektywna. W tym celu plan powinien być uzgodniony i zaaprobowany przez wszystkie służby obecne na miejscu.
4. Wspólna ocena i zrozumienie zagrożeń – na podstawie oceny ryzyka każda z osób dowodzących musi być zapoznana z zagrożeniami i ryzykiem zrozumieć je przygotować swoje priorytety i sposoby mierzenia zagrożenia. Wszystkie informacje powinny zostać zapisane w notatniku decyzji.
5. Dzielenie się informacjami – dowódcy powinni działać wspólnie w celu jak najlepszej pomocy używając wszelkich informacji o zagrożeniach, środkach i procedurach które mogą pomóc w zlikwidowaniu danego zagrożenia.

Ogólnie założenia przedstawione przez JESIP opierają się na jak najlepszej komunikacji między służbami, szybkiemu rozpoznaniu wyzwań i założeń oraz kierowaniu wspólną pracą służb w sposób dający szansę uratowania jak największej ilości osób poszkodowanych. Wiecej o JESIP znajdziecie tutaj: https://www.jesip.org.uk/home

Wielki wypadadek – robimy metan

Pierwszy członek służb ratowniczych który przyjedzie na miejsce zdarzenia które można uznać za Wielki wypadek powinien jak najszybciej przekazać informacje o uznaniu tego zdarzenia za wielki wypadek do swojej dyspozytorni. Aby przekazać jak najważniejsze informacje w jak najlepszy sposób używa się do tego gotowej formuły METHANE

Każda z przybyłych na miejsce załóg służb ratunkowych – niezależnie od tego czy jest to ratownictwo medyczne, policja czy straż pożarna może zadeklarować zdarzenie masowe informacja o tym, że zdarzenie jest traktowane jako wielki wypadek jest automatycznie przekazywana do wszystkich służb i zostają uruchomione procedury postępowania w tym zdarzeniu krok po kroku.
Zgłoszenie METHANE:

• M – Zadeklarowanie wielkiego wypadku – w przypadku kiedy nie jesteśmy pewni czy zdarzenie zaklasyfikować do zdarzenia ma charakter wielkiego wypadku (dla nas ratowników wypadku mnogiego lub masowego) – przekazuje się komunikat Major Incident Standby – w tym momencie dyspozytor danej służby przygotowuje procedury postępowania , stara się logistycznie rozplanować dostępne karetki i specjalistyczne zespoły które mogą być potrzebne do zabezpieczenia miejsca zdarzenia.
  Jeżeli upewnimy się, że zdarzenie jest na pewno wielkim wypadkiem deklarujemy Major Incident podając datę i godzinę z którą rozpoczynamy traktować to zdarzenie jako wielki wypadek – zdarzenie priorytetowe.
• E – podanie dokładnej lokalizacji zdarzenia
• T – podanie rodzaju zdarzenia – czy jest to wypadek, pożar zdarzenie o charakterze ataku terrorystycznego
• H – niebezpieczeństwa i zagrożenia – jaka może być ich rozległość
• A – dostęp – jaki będzie najlepszy dostęp dla służb ratowniczych w jakim miejscu będzie zorganizowany RVP (Randezvous Point) czyli punkt spotkania służb ratowniczych, od której strony służby te mają najlepszy dojazd i dostęp od miejsca zdarzenia
• N – liczba poszkodowanych – podanie przybliżonej liczby osób poszkodowanych
• E – siły i środki – jakich służb potrzebujemy na miejscu ? jaka ilość ambulansów będzie potrzebna w pierwszym rzucie ? czy są potrzebne specjalistyczne grupy – jak HART – zespół ratowników medycznych którzy działają w niebezpiecznym terenie? może grupa MTA – czyli grupa ratowników która jest przygotowywana do obsługi zdarzeń w których został przeprowadzony atak terrorystyczny z bronią ostrą lub występuje scenariusz – aktywnego strzelca na terenie akcji. Może trzeba będzie aktywować pogotowaną grupę odpowiedzialną za dekontaminację (CBRN)?
• W schemacie występuje jeszcze nieme (S) czyli rozpoczęcie prowadzenia dziennika zdarzenia. Dowodzący akcją ma obowiązek prowadzenia dziennika w którym będą podane wszystkie kluczowe decyzje razem z czasami.

Za przygotowanie służb medycznych do działań w wielkich wypadkach odpowiada NARU (National Ambulance Resilence Unit) jest to mała organizacja działająca w NHS która odpowiada za organizacje i szkolenie specjalnych drużyn w ratownictwie medycznym. To ona otrzymuje fundusze a potem wykorzystuje je na szkolenia i treningi lub przekazuje bezpośrednio do danego pogotowia na utrzymanie grup SORT (Special Operation Resilence Team) takich jak: HART , MTA , CBRN oraz szkolenie dowódców którzy będą odpowiadać za dowodzenie podczas wielkiego wypadku. Należy tutaj podkreślić, że wszystkie jednostki NARU w każdej części Anglii są wyposażone i szkolone dokładnie tak samo. Dlatego są w stanie bez problemu ze sobą współpracować. NARU prowadzi również National Ambulance Cordination Centre – które w przypadku zaistnienia na prawdę dużego zdarzenia – jest w stanie koordynować to zdarzenie i zadysponować do działania każdą jednostkę SORT. Ciekawe filmy na temat działania NARU i jednostek które tworzą NARU możecie znaleźć pod tym adresem https://naru.org.uk/resources/naru-films/

Pierwszy zespół medyczny na miejscu
W przeciwieństwie do Polskiego standardu postępowania zespół ten nie zajmuje się TRIAGE a logistyką – jedna osoba z tego zespołu zostaje Dowódcą operacji z ramienia Ambulance Service – i pozostaje nią do czasu przyjazdu na miejsce pierwszego menadżera pogotowia który ukończył szkolenie NARU dla osób kierujących w wielkich wypadkach.
Przede wszystkim priorytetem jest nadanie komunikatu METHANE.
Do zadań tej osoby należy kontakt z innymi służbami przybyłymi na miejsce zdarzenia w celu utworzenia punktu kierowania. Razem z członkami innych służb ustalamy gdzie będą znajdowały się punkty pomocy medycznej i punkt przekazania pacjentów do zespołów medycznych.
Druga osoba z tego zespołu odpowiada za zorganizowanie łączności pomiędzy dyspozytornią a zespołami – poproszenie o utworzenie wspólnego kanału do obsługi tego zdarzenia oraz rozpoczęcie prowadzenia dziennika tego zdarzenia.
Dopiero następne przybyłe zespoły otrzymują dodatkowe funkcje takie jak utworzenie punktów zaopatrzenia pacjentów , członka odpowiedzialnego za parking ambulansów, TRIAGE itp.
Pierwszy przybyły na miejsce menadżer udaję się od razu do punktu kierowania w którym po przyjęciu raportu od kierującego działaniami który przyjechał pierwszym zespołem przejmuje jego rolę.

Jeżeli chodzi o dowodzenie dużym wypadkiem – należy podkreślić to, że bardzo często pole działania dzieli się na sektory które otrzymują oddzielnego dowódcę który podlega dowódcy operacji. Z kolei osoby te posiadają pod swoim nadzorem ludzi odpowiedzialnych za TRIAGE, punkt pomocy poszkodowanych, bezpieczeństwo , dekontaminacje i parking i wysyłanie pacjentów do szpitali.

Jak przygotowane są brytyjskie karetki na zdarzenia o charakterze wielkich wypadków ?

Myślę , że nie ma większych różnic pomiędzy tego typu sprzętem używanym w polskich zespołach jak i brytyjskich. Każdy brytyjski ambulans ratunkowy musi posiadać na swoim wyposażeniu zestaw TRIAGE, oraz coś niespotykanego w polskich warunkach – zestaw ampułko-strzykawek z DUO-DOTE (Atropina oraz Pralidoksym) które wykorzystywane mogą być przy atakach terrorystycznych w których zostały użyte przy atakach terrorystycznych z użyciem gazów bojowych.

Porównanie systemów polskiego i brytyjskiego :

• W polskim systemie kładzie się ważną rolę na jak najszybsze przeprowadzenie TRIAGE – czyli segregacji medycznej którą wykonuje pierwszy przybyły na miejsce zespół. W systemie brytyjskim pierwszy zespół który przybył na miejsce nie może przystąpić do TRIAGE musi nawiązać kontakt z innymi służbami i zająć się szeroko określoną organizacją co powoduje odroczenie TRIAGE w czasie
• Brytyjscy ratownicy postępując zgodnie z wytycznymi JESIP współpracują bardzo ściśle z innymi służbami uzgadniając wszystkie podejmowane działania. Muszą one zostać zaakceptowane przed wykonaniem przez wszystkie służby obecne na miejscu.
• W polskim systemie członek pierwszego przybyłego zespołu zostaje osobą kierującą akcją medyczną. W systemie brytyjskim jest się kierującym do czasu nie zluzowania z tego obowiązku przez przybyłego na miejsce oficera pogotowia który przebył specjalistyczne kursy z zarządzania tego typu zdarzeniami.
• System łączności w UK jest na zdecydowanie lepszym poziomie – dlatego bardzo szybko jest się w stanie utworzyć kilka kanałów radiowych dla obsługi danego zdarzenia. W Centrum operacyjnym jedna lub kilka osób może być w trybie natychmiastowym przekierowanych do obsługi danego zdarzenia. Na przykład jedna osoba zostaje oddelegowana do łączności z zespołami, druga odpowiada za łączność ze szpitalami a trzecia za łączność z ościennymi jednostkami które można wysłać do pomocy. Każde pogotowie dysponuje swoimi wozami dowodzenia i łączności w których może pracować sztab ludzi zbierających dane z poszczególnych odcinków działań ratowniczych
• Praktyka brytyjskich ratowników polega na jak najszybszym podzieleniu miejsca akcji na kilka odcinków które otrzymują dowódców w celu jak najpełniejszego wykorzystania możliwości.
• Brytyjscy ratownicy posiadają specjalnie wyszkolone jednostki do zadań w terenie trudno dostępnym, niebezpiecznym oraz do działań przy dekontaminacji. W Polsce niestety nie posiadamy tego typu jednostek. Dodatkowo brytyjscy ratownicy posiadają całą gamę samochodów do obsługi zdarzeń masowych. Samochody dowodzenia i łączności, samochody wsparcia dla poszkodowanych w najniższej grupie pilności które są wyposażone w setki opatrunków, folii termicznych , koców w specjalnych opakowaniach które w razie wypadku mnogiego można szybko wystawić przed ten pojazd i poszkodowani mogą z tego ekwipunku korzystać w ramach samopomocy. Samochody które stanowią miejsce dla wypoczynku ratowników, samochody ze sprzętem do dekontaminacji itp.
• Do każdego szpitala do którego mają trafić poszkodowani brytyjskie pogotowie wysyła oficerów łącznikowych którzy mają monitorować możliwość przewozu , leczenia i hospitalizacji osób poszkodowanych.

Wyciąganie wniosków po każdym wielkim wypadku.

Każde zdarzenie w którym dochodzi do ogłoszenia Major Incident – jest rejestrowane przez JESIP.
Z jednej strony wszyscy ratownicy którzy pracowali przy tym incydencie mogą liczyć na TRiM (Trauma Risk Management) czyli ocenę jak bardzo sytuacja która się rozegrała odbiła się na ich zdrowiu psychicznym i skierowaniu do pomocy psychologicznych.
Jednak równocześnie zaczyna się analizowanie i wyciąganie wniosków ze zdarzenia. Analizowane są dzienniki zdarzeń każdej ze służb. W kilka dni po incydencie następuje pierwsze spotkanie w którym biorą udział wszyscy którzy kierowali działaniami ratowniczymi z przedstawicielami JESIP i innych formacji. Na spotkaniu tym odtwarzany jest cały przebieg akcji ratowniczej. Na następnym spotkaniu które następuje po czasie zwykle kilku tygodni wysuwa się wnioski na temat błędów , wskazówek co można było zrobić lepiej, przeszkód wynikających za równo z warunków prowadzenia akcji jak i wytycznych i procedur. Dzięki czemu na podstawie wysuniętych wniosków można wyciągnąć wnioski i wprowadzić ewentualne zmiany które w przyszłości mogą pomóc w opanowaniu podobnego incydentu.